Ստեփանավանն իր ողջ գրավչությամբ

       Ստեփանավան քաղաքը Հայաստանի Հանրապետության գողտրիկ քաղաքներից մեկն է ,որը հայտնի իր գեղեցիկ բնությամբ, մաքուր օդով և մեծ պատմամշակութային հարստությամբ: Ստեփանավանը լեռնային առողջարան է , ինչի ապացույցն են հանդիսանում սոճիների անտառները: Սոճուտներ կան թե՛ Դենդրոպարկում ,և թե՛ քաղաքի վերին հատվածում տեղակայված «Ալեյա» կոչվող անտառ- զբոսավայրում: Մայիս- հունիս ամիսները ամենանպաստավոր ժամանակահատվածն է վայելելու համար սոճիների փոշոտումը: Քանի որ տարվա այս հատվածում սոճիները արտադրում են եթերային յուղեր ,որոնց բույրը տարածվում է ամբողջ քաղաքով և ինչը հատկապես առողջարար է շնչառական խնդիրներ ունեցող մարդկանց համար:
Ստեփանավանում գործում են հյուրանոցային և սննդի համալիրներ, զբոսաշրջային տներ ,որոնք առավել հարմարավետ կդարձնեն ձեր հանգիստը:
   

Ինչպես արդեն հայտնի է Ստեփանավանը վերանվանվել է ի պատիվ Հայաստանում առաջին մարքսիստական խմբակի ղեկավար Ստեփան Շահումյանի, ում արձանը գտնվում է քաղաքի կենտրոնում՝ հրապարակի՝ սկզբնամասում: Ստեփանավանի կենտրոնական հրապարակում է գտնվում նաև Ստեփան Շահումյանի տուն-թանգարանը : Թանգարանը պատմում է ոչ միայն Ստեփան Շահումյանի կյանքի այլև Ստեփանավան քաղաքի պատմության մասին, որը առավել պատկերավոր է դառնում հազարավոր տարիների ընթացքում պեղված պատմական իրերի շնորհիվ:
     

       Ստեփանավանի գրավչություններից մեկն է հանդիսանում նաև Մայորի ձորը: Այն գտնվում է Ձորագետի կիրճում և հանդիսացել է գաղտնի հանդիպման վայր Ստեփան Շահումյանի և իր համախոհների համար: Մայորի Ձորը 20-րդ դարսկզբի հեղափոխական իրադարձությունների մասին վկայող խորհրդավոր մի վայր է:

     Ստեփանավանը հոգևոր քաղաք է և դրա ապացույցն է կրում Սուրբ Սարգիս եկեղեցին, որը կառուցվել է Օրբելյան իշխանների կողմից 11-12դդ: Եկեղեցին կանգուն է եղել և գործել է անգամ Խորհրդային տարիներին:

Ստեփանավանի Արմանիս թաղամասում է գտնվում Սուրբ նշան մատուռը: Այն 20-րդ դարի մատուռ է և հանդիսանում է ստեփանավանցիների համար ուխտագնացության վայր: Մատուռը գտնվում է բլրի վրա, որտեղից բացվում է գեղատեսիլ տեսարան:






Ստեփանավան –Տաշիր ճանապարհի աջ մասում գտնվում է Ամենափրկիչ մատուռը ,որը 13-րդ դարի կառույց է:

               

Դորբանդավանքի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին գտնվում է Սվերդլով գյուղից 3 կմ դեպի հյուսիս-արևելք , Սվերդլով-Պրիվոլնոյե ավտոճանապարհից  ոչ հեռու: Այն դասվում է վաղմիջնադարյան եկեղեցիների շարքին : Շինությունը իր չափերով փոքր լինելով հանդերձ՝ համարվում է Լոռվա ճարտարապետության ինքնատիպ ու արժեքավոր ստեղծագործություններից մեկը:

Հնեվանքը ճարտարապետական հնագույն հուշարձան է, որը գտնվում է Ստեփանավանից 22 կմ հեռավորության վրա՝Կուրթանի ձորում:Վանքը կառուցվել է 7-8-րդ դարերում: Այնուհետև Վրաստանի Օրբելյան դինաստիայի ներկայացուցիչ իշխան Սմբատ Օրբելյանը իր հայրենի երկրից վտարվելուց հետո վերանորոգել է այն 1154թ-ին: Այդ է վկայում քարերի վրա հայտնաբերված վրացերեն մակագրությունը:

Դարեր շարունակ վանքը կիսավեր վիճակում էր, վերջին անգամ վերանորոգվել է 2007-2008 թվականներին: Հնեվանքը ճարտարապետական մեծ արժեք ունցող համալիր է և զբոսաշրջիկները աշխարհի տարբեր մասերից գալիս են հիանալու այս հնագույն հուշարձանով:
   

Ստեփանավանում է գտնվում նաև պատմամշակութային մեծ արժեք ունեցող Լոռի Բերդը :Միջնադարյան բերդաքաղաքը գտնվում է Ստեփանավանից 4 կիլոմետր հեռավորության վրա նույն անունը կրող գյուղի մոտ: Այն տեղակայված է հրվանդանանման բարձր սարահարթի վրա , Ձորագետ և Միսխանա գետերի միջև, որոնց զառիթափ կիրճերը երեք կողմից անմատչելի են դարձնում ամրոցը :

Լոռի բերդի հիմնադիրը եղել է Բագրատունիների ճյուղից սերված թագավոր Դավիթ Անհողինը (1005-1020թթ): Գտնվելով հյուսիսային առևտրական ճանապարհի վրա՝ Լոռին եղել է առևտրաարհեստագործական խոշոր կենտրոն միջնադարյան Հայաստանում: Լոռի բերդաքաղաքում 11-13-րդ դարերում բնակվում էր 10000 մարդ:

Դենդրոպարկը կամ Սոճուտ բուսաբանական այգին գտնվում է Լոռու մարզի Գյուլագարակ գյուղում՝ Ստեփանավանից 12 կմ հեռավորության վրա: Այգին հիմնադրվել է 1933 թ.-ին ` ազգությամբ լեհ ինժեներ-անտառագետ Էդմոն Լեոնովիչի կողմից : 1998թ.-ին տարածքը նշանակվել է ,որպես հատուկ պահպանման գոտի: Բուսաբանական այգու տարածքը կազմում է շուրջ 35 հա: Այն բաղկացած է բնական անտառից, զարդանախշերով բույսերից, փոքրատերև լորենու ծառուղիներից և վայրի ծագում ունեցող այլ բուսատեսակներից: Բույսերի բազմաթիվ տեսակներ բերվել են աշխարհի տարբեր մասերից: Իր գոյության ընթացքում ավելի քան 2500 բուսատեսակներ են փորձարկվել՝ ձգտելով գտնել նոր տեսակներ ,որոնք կարող են աճել այստեղ, սակայն ներկայումս միայն 500 տեսակն է հարմարվել յուրահատուկ բնական պայմաններ ունեցող տարածաշրջանում:

Ստեփանավանում գործում են մշակութային հաստատություններ՝ Անդրանիկ Մարգարյանի անվան մշակույթի պալատը, արվեստի դպրոցը, ինչպես նաև քաղաքային գրադարանը ,որտեղ կա նաև արտասահմանյան գրականություն օտարերկրացիների համար:

Ստեփանավան քաղաքի մանկական զբոսայգում 2014թ . տեղադրվեց հռչակավոր և սիրված դերասան , ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ , մեծ լոռեցի` Սոս Սարգսյանի արձանը: Զբոսայգու հարակից փողոցը վերանվանվել է ի պատիվ Սոս Սարգսյանի, քանի որ հենց այստեղ է անցել նրա պատանեկությունը:

2015թ Ստեփանավանը հռչակվեց Հայաստանի երիտասարդական մայրաքաղաք:Դրա խորհրդանիշը կրող բանալին հանձնվեց Ստեփանավանին ,որը ուրախության ու երտասարդության , նոր կյանքի դռներ բացեց ստեփանավանցիների համար: